Recenzja Magazynu Roba Harta. Czy można wybrać rezygnację z wolności?

Wyobraźcie sobie rzeczywistość niedalekiej przyszłości. Świat ucierpiał z powodu zmian klimatycznych, których – na co teraz mamy nadzieję – nie udało się powstrzymać. Wenecja, niczym mityczna Atlantyda, znajduje się pod wodą, a Kalifornia wygląda tak, jak kiedyś Wenecja. Globalne ocieplenie spowodowało, że w niektórych rejonach świata jest tak gorąco i sucho, że nie da się wytrzymać, brakuje wody… Z drugiej strony nadal rozwijają się nowe technologie. Sklepy internetowy rosną w siłę, bo ludzie wciąż chcą mieć więcej i szybciej…

Właśnie taki świat Rob Hart kreuje w Magazynie, książce, która została wydana w ponad 20 krajach. Od niedawna znajdziecie ją także w polskich księgarniach. Co takiego jest w tej powieści, że tak wielu czytelników ją chwali?

Recenzja Magazynu Roba Harta

Rynek w Stanach Zjednoczonych zmonopolizowała korporacja – Chmura – prowadząca wielobranżowy sklep internetowy. Wysyłka za pomocą dronów i dziesiątki Central w całym kraju sprawiają, ze zamówienia docierają do klientów w ciągu kilku godzin. To także największy pracodawca, toteż wielu pragnie przejść proces rekrutacyjny. Każda z Central to samowystarczalny kompleks, zatem w momencie, w którym dostajesz pracę, masz też zapewnione mieszkanie, emeryturę…

Musisz tylko wyrabiać normy.

(…) wymyślono to miejsce w taki sposób, aby odbierało możliwość wyboru. Zaprojektowano je tak, by zmuszało do uległości.

W Magazynie Rob Hart przedstawia historię z perspektywy trojga bohaterów. Paxtona i Zinnię poznajemy podczas rekrutacji, bo oboje – z różnych powodów – starają się o pracę w Chmurze. Ta narracja jest przeplatana wpisami z bloga Gibsona Wellsa – założyciela korporacji. Zatem z jednej strony poznajemy idee przyświecające tej firmie – danie ludziom tego, czego oczekują (taniej, szybciej) przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska – rezygnacji z transportu generującego efekt cieplarniany, postawieniu na odnawialne źródła energii…

Z drugiej strony widzimy wykańczającą pracę w Centrali: pogoń za „dobrą oceną” (nierzadko kosztem zdrowia); mieszkania – klitki bez własnej łazienki; życie pod nieustanną kontrolą możliwej dzięki specjalnym zegarkom, z którymi pracownicy nie mogą się rozstawać. To właśnie te urządzenia decydują o rytmie dnia: pobudka, praca, przerwa, idź w prawo, w lewo…

To świat, w którym człowiek musi działać z wydajnością maszyny. Pracownicy Chmury z własnej woli rezygnują z wolności i poddają się systemowi. Wiedzą, że mnóstwo rzeczy nie jest w porządku, ale nie polemizują i nie sprzeciwiają się im, a z biegiem czasu zaczynają wszystko akceptować. Wybierają monotonność, apatię. Z początku, bo tak jest łatwiej, a później nie umieją już inaczej. Bezwzględny system ocen i kontroli wykształca w pracownikach wyuczoną bezradność. Centrale są nienasycone – pożerają ludzi, przeżuwają ich i wypluwają to, co zostanie, a wszystko w imię „taniej i szybciej”.

Dystopia, która zmusza do refleksji nad nadmiernym konsumpcjonizmem

Magazyn to z jednej strony opowieść o idealnej firmie, która ma uratować świat (blog Gibsona Wellsa). Z drugiej – świetny thriller, z wątkiem szpiegowskim (Zinnia jest spieżką korporacyjną). Z trzeciej – tak z trzeciej – studium człowieka, który stopniowo poddaje się systemowi: zatrudnia się na chwilę, walczy o uznanie zwierzchników i jak najlepszą ocenę, próbuje sobie w nowych realiach poukładać życie, a nawet zbudować związek (Paxton). Wszystkie trzy narracje składają się na skłaniającą do refleksji dystopię.

Rob Hart zmusza swojego czytelnika, żeby podczas lektury Magazynu, zastanowił się nad tym, w jakim świecie żyje. Chcemy „taniej i szybciej”. Chociaż jako społeczeństwo, obywatele świata, jesteśmy coraz bardziej świadomi tego, że warto zwolnić – dlatego coraz większą popularnością cieszy się postępowanie zgodnie z założeniami slow, eco, fair trade – to czy się w porę opamiętamy?

Jestem pewna, że Magazyn to książka, którą warto przeczytać. Ze względu na swoją wielowymiarowość spodoba się zarówno tym czytelnikom, którzy od lektury oczekują rozrywki, jak i tym, którzy chcieliby znaleźć w niej więcej. Thriller Roba Harta możecie znaleźć w tym miejscu.