Młodości, dodaj mi skrzydeł – recenzja powieści Młodzik Fiodora Dostojewskiego

Młodość, choć idealizowana przez wielu (a szczególnie przez XIX-wiecznych pisarzy i poetów), ma też swoje mroczne oblicze. To czas podejmowania ważnych decyzji i popełniania błędów, które nie tylko uczą, ale i pozostawiają blizny na całe życie. W powieści Młodzik Fiodora Dostojewskiego maluje się przed nami obraz rozterek i marzeń młodzieńca z epoki, która już dawno odeszła w cień. Czy jednak na pewno jego problemy są aż tak odległe od tych targających współczesnych “młodzików”?

Młodzik Fiodora Dostojewskiego – recenzja

Młodzik Fiodora Dostojewskiego to najnowszy przekład jednej z ważniejszych powieści tego pisarza, wchodzącej obok Zbrodni i kary, Idioty, Biesów i Braci Karamazow w skład tzw. pięcioksięgu, napisanego przez autora po powrocie z zesłania. Adam Pomorski nie stara się jednak na siłę uwspółcześniać języka, stawiając na wierność myśli przewodniej oryginału. Dzięki temu czytelnik ma szansę lepiej zrozumieć świat głównego bohatera, którego sytuacja nie należy do najłatwiejszych.

Zarys fabuły

Arkadiusz Makarewicz Dołgoruki to nieślubny syn ziemianina Andrieja Pietrowicza Wiersiłowa. Po latach tułania się po pensjach i domach zastępczych młodzieniec postanawia zweryfikować swój wyidealizowany obraz ojca. Człowieka, o którym marzył przez cały ten czas. Docierają do niego jednak sprzeczne informacje – matka i siostra są wpatrzone w Wiersiłowa, jak w obrazek, równocześnie “w towarzystwie” huczy plotka, że szlachcic dopuścił się niesłychanych podłości. Arkadiusz desperacko próbuje rozliczyć się z przeszłością, jednak dziecięce marzenia nie mają takiej mocy, by zmienić rzeczywistość. Tarczą dla niego staje się więc tajemnicza “idea” – plan na życie, który pozwoli mu zdobyć potęgę i uwolnić się od poczucia upokorzenia oraz samotności.

Czytając Młodzika trudno oprzeć się wrażeniu, że dramaty rozgrywające się w duszy bohatera są niezwykle aktualne. W końcu dziś także wiele osób wychowuje się w dysfunkcyjnych rodzinach i szuka ukojenia we własnym, wewnętrznym świecie. Równocześnie dostajemy skomplikowany obraz rosyjskiej rzeczywistości drugiej połowy XIX wieku. Czasów, w których niesprawiedliwość społeczna przeplata się z rodzącymi się ruchami ideowymi. A świat starej arystokracji i “ludu” – z wizją przyszłości kreśloną przez młodą inteligencję.

O literaturze – z dystansem

Obok charakterystycznej dla Dostojewskiego głębi i trafności w portretowaniu duchowych rozterek, współczesnego mu świata i złożoności ludzkiego charakteru, w Młodziku pojawia się także ironiczne podejście do sztuki pisarskiej w ogóle. Narracja jest prowadzona przez głównego bohatera. Ten co pewien czas robi krok w tył. Przygląda się tekstowi i ocenia go w kontekście ówczesnych literackich trendów. Przepraszając i wstydząc się swojej nieudolności. Dzięki temu także poprzez formę zostaje przedstawiona niepewność i zagubienie właściwe trudnemu okresowi dorastania.

Młodzik to bardzo obszerna powieść, a z racji swojego stylu nie dla wszystkich będzie przystępna. Jeśli jednak podejmiesz wyzwanie i dasz się wciągnąć w tę opowieść, w pewnym momencie zorientujesz się, że już jesteś w połowie i trudno Ci się oderwać. Z pewnością godziny poświęcone na tą lekturę nie będą stracone. Powieść znajdziesz tutaj.

Autorka recenzji: Magdalena Białek

Zobacz także:

• Wspomnienia z martwego domu Fiodor Dostojewski
• Fiodor Dostojewski i jego krewni