Literacka Nagroda Nobla 2021 – laureatem Abdulrazak Gurnah

W tym roku Literacka Nagroda Nobla została przyznana już po raz 118.! To najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie można otrzymać w dziedzinie literatury. Dziś o godzinie 13:00 naszego czasu cały świat wstrzymał oddech, gdy Szwedzka Akademia ogłaszała tegorocznego laureata. Absolutną większością głosów złożonych przez członków Akademii na srebrnej tacy podczas głosowania, zwyciężył Abdulrazak Gurnah. Tym samym trafił na długą listę najdoskonalszych twórców na naszym globie, autorów najwybitniejszych dzieł o tendencjach idealistycznych. Oprócz prestiżu i rozgłosu Abdulrazak Gurnah w grudniu otrzyma również kaligrafowany dyplom, złoty medal z wizerunkiem Alfreda Nobla oraz 10 mln szwedzkich koron (980 tys. euro).

Literacka Nagroda Nobla 2021 w rękach Abdulrazaka Gurnaha

Literacka Nagroda Nobla 2021 trafiła do tanzańskiego pisarza Abdulrazaka Gurnaha. Podczas laudacji wygłoszonej w Sali Giełdy Szwedzkiej Akademii, jej sekretarz Mats Malm przeczytał uzasadnienie tego wyboru. Pisarz otrzymał nagrodę: za bezkompromisową i współczującą penetrację skutków kolonializmu i losu uchodźcy w przepaści między kulturami i kontynentami.

Abdulrazak Gurnah urodził się w 1948 roku i dorastał na wyspie Zanzibar. Pod koniec lat 60. przybył do Anglii jako uchodźca, gdzie jako profesor literatury angielskiej i postkolonialnej aż do emerytury wykładał na Uniwersytecie Kent w Canterbury.

Fot. https://www.nobelprize.org/

Zaczął pisać jako 21-latek i choć to suahili jest jego rodzimym językiem, angielski stał się jego literackim narzędziem. Jest autorem dziesięciu powieści i kilku opowiadań. Ale to jego czwarta powieść pt. Paradise, która powstała w 1994 roku była przełomowa w jego karierze pisarskiej. Tytuł ten trafił nawet na krótką listę Nagrody Bookera.

Inspiracją do jej napisania stała się podróż badawcza pisarza do Afryki Wschodniej w 1990 roku. Artysta stworzył opowieść  o dojrzewaniu i smutnej historii miłosnej, w której zderzają się dwa światy i systemy wierzeń.

Jego powieści By the Sea z 2001 oraz Desertion z roku 2005 również miały szansę na nominację do Nagrody Bookera.

Temat uchodźcy w twórczości Abdulrazaka Gurnaha 

W twórczości Abdulrazaka Gurnaha przewija się temat uchodźcy. Poruszając tę problematykę, koncentruje się na własnej tożsamości i historii. Jego postaci są zawieszone między kontynentami i różnymi kulturami – między życiem, które było a życiem, które jest teraz.

Abdulrazak Gurnah świadomie zrywa z konwencjami, podważając perspektywę kolonialną. Tym samym daje głos rdzennej ludności afrykańskiej. Unika on jednak uproszczeń i odrzuca stereotypy. Pisarz oferuje czytelnikowi nowe spojrzenie na zróżnicowaną kulturowo Afrykę Wschodnią, nieznaną dla wielu w innych częściach świata.

***

Jego nazwisko już w styczniu pojawiło się na liście twórców pretendujących do tego wyróżnienia. Wtedy bowiem, jak zawsze, swoich kandydatów zgłaszają poprzedni laureaci, członkowie Szwedzkiej Akademii, profesorowie literatury i historii literatury, przewodniczący związków pisarzy, członkowie podobnych akademii i PEN-klubów, czyli międzynarodowych stowarzyszeń pisarzy z całego świata. Zdarza się, że do gry wchodzi nawet 500 nazwisk!

W kwietniu ta lista zawęża się do 15-20 kandydatów, by w maju skrócić się do pięciu autorów. W tej ścisłej piątce najlepszych znalazł się właśnie Abdulrazak Gurnah, który dziś triumfuje.

https://twitter.com/NobelPrize/status/1446067987417649153

Wręczenie nagród

Tradycją jest, że Nagrody Nobla we wszystkich dziedzinach: chemii, fizyce, fizjologii lub medycynie, literaturze oraz działaniach na rzecz pokoju wręcza się laureatom podczas Uroczystej Ceremonii. Odbywa się ona w stolicy Szwecji, w Filharmonii Sztokholmskiej, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla, czyli 10 grudnia. W ubiegłym roku z powodu pandemii wyróżnieni otrzymali nagrody w swoich krajach. Czy w tym roku będzie podobnie?

👇 Zobacz moment ogłaszania wyników:

Polscy Nobliści

Do tej pory to najważniejsze wyróżnienie w literackim świecie otrzymało pięcioro Polek i Polaków:

• 1905 r. – Henryk Sienkiewicz – „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu„,
• 1924 r. – Władysław Reymont – „za wybitny polski epos narodowy Chłopi„,
• 1980 r. – Czesław Miłosz – za to, że „z bezkompromisową jasnością postrzegania wyraził warunki, na jakie wystawiony jest człowiek w świecie ostrego konfliktu„,
• 1996 r. – Wisława Szymborska – za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości„,
• 2018 r. – Olga Tokarczuk – „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia„.

Warto podkreślić, że w tym roku mija już 25. rocznica przyznania Literackiej Nagrody Nobla Wisławie Szymborskiej. Jej utwory znajdziesz na tej stronie.

Jak otrzymać Literacką Nagroda Nobla?

👇 Jeśli jesteś ciekawy, jak wygląda proces wyboru laureata przez Szwedzką Akademię? Obejrzyj wypowiedź jej członkini, pisarki Ellen Mattson:

Masz ochotę na lekturę dzieł Noblistów?
W tym miejscu znajdziesz polskich i zagranicznych twórców wyróżnionych tym prestiżowym wyróżnieniem.

Czytaj także:
Rocznica przyznania Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk – obchody
Literacka Nagroda Nobla 2020 – lauretaką Lousie Glück
Aż dwie Literackie Nagrody Nobla w 2019 roku!
Olga Tokarczuk odebrała Literacką Nagrodę Nobla